Nederlands Vestigingsklimaat voor Farmaceutische Bedrijven Onder Druk

Nederlands Vestigingsklimaat voor Farmaceutische Bedrijven Onder Druk

 

Introductie

De Pharmaceutical Committee van de American Chamber of Commerce in the Netherlands (AmCham) maakt zich zorgen over het vestigingsklimaat voor farmaceutische bedrijven in Nederland. Het ingezette geneesmiddelenbeleid ondermijnt in toenemende mate de basis die bedrijven nodig hebben om nieuwe medicijnen te ontwikkelen en op de markt te brengen. AmCham roept dan ook op tot een geneesmiddelenbeleid dat Nederland aantrekkelijk houdt voor geneesmiddelenbedrijven.

Wat is er aan de hand?

De Minister voor Medische Zorg maakt zich sterk voor een drietal maatregelen om prijzen van medicijnen te verlagen: gesprekken met farmaceutische bedrijven over transparantie van prijsstelling op productniveau, het intensiveren van Europese discussies over beperking van stimuleringsmaatregelen en IP-rechten, en het vervangen van geregistreerde geneesmiddelen door magistrale bereidingen.1 Deze voorgenomen maatregelen staan niet op zichzelf; ze sluiten aan bij eerdere beleidsvoornemens.2

Het Nederlandse vestigingsklimaat voor farmaceutische bedrijven

De Pharmaceutical Committee van AmCham streeft ernaar het Nederlandse vestigingsklimaat voor Amerikaanse farmaceutische bedrijven te verbeteren. Nederland heeft daarbij een zeer interessant profiel: op een kleine oppervlakte bevinden zich acht hoogstaande academische centra, 26 topklinische ziekenhuizen, meerdere (bio)farmaceutische laboratoria én een bloeiende nationale biotechsector.

Met de komst van het European Medicines Agency (EMA) kan Nederland zelfs uitgroeien tot het ‘Boston van Europa’: een magneet voor bedrijven die investeren in geneesmiddelenontwikkeling. Dit zou de Nederlandse zorg ten goede komen, bijvoorbeeld omdat experimentele medicijnen hier eerder beschikbaar komen. Ook kan het een economische impuls betekenen. De geneesmiddelensector is immers goed voor 65 duizend banen; een aantal dat alleen maar zal groeien naarmate meer bedrijven zich in Nederland vestigen.3

Binnen het initiatief PharmInvest Holland proberen meerdere partijen Nederland met een speciaal “bidbook” actief onder de aandacht te brengen als vestigingsplaats voor farmaceutische bedrijven.4 In het voorwoord benadrukt de minister van Economische Zaken de belangrijke rol van de farmaceutische industrie voor de Nederlandse economie en prijst hij de sector als een broedplaats voor wetenschappelijk talent.5

Businessmodel

De geneesmiddelensector werkt met een businessmodel waarin medicijnen worden ontwikkeld door commerciële bedrijven.6 Mede dankzij financiële injecties van aandeelhouders investeren zij miljarden in langdurig en risicovol onderzoek. Medicijnen die de markt halen, leveren gedurende de patentperiode inkomsten op om nieuw onderzoek te financieren. Na de patentperiode dalen prijzen en komt dezelfde gezondheidswinst beschikbaar tegen veel lagere kosten. De resulterende besparingen kunnen vervolgens worden benut om nieuw innovatie te financieren.

Voor ons is helder dat dit systeem werkt. Het zorgt jaarlijks voor gezondheidswinst door nieuwe innovatieve medicijnen, terwijl de uitgaven aan medicijnen relatief stabiel blijven en slechts zeven procent uitmaken van de totale zorgkosten.

Winstmarges worden vaak beschouwd als graadmeter voor de financiële gezondheid van farmaceutische bedrijven. Een betere graadmeter is echter het rendement op uitgaven aan geneesmiddelenonderzoek, want dit getal is cruciaal voor beleggers bij de afweging om in een bepaalde sector te investeren. Dit rendement daalde echter van ruim 10 procent in 2010 naar 1,9 procent in 2018. De stelling dat geneesmiddelenonderzoek lucratief is, gaat dus niet op. Sterker nog: een rendement van 1,9 procent lijkt te laag om de sector blijvend aantrekkelijk te houden voor investeerders.7

De nu genoemde maatregelen staan haaks op dit business model

Gesprekken over prijsstelling op productniveau gaan eraan voorbij dat het primaire doel van geneesmiddelenbedrijven niet is om gemaakte kosten terug te verdienen, maar om vandaag te kunnen investeren in de medicijnen van (over)morgen. Dat is niet mogelijk wanneer bedrijven enkel geïnvesteerde bedragen in een specifiek middel mogen terugverdienen. Bovendien laat dit geen financiële ruimte om de tegenvallers te incasseren die helaas onvermijdelijk zijn bij geneesmiddelenonderzoek; negen van de tien medicijnen valt immers af gedurende het ontwikkeltraject.8

Over het inperken van IP-rechten en specifieke stimuleringsmaatregelen spraken wij ons eerder al uit.9 Deze zaken zijn onmisbaar voor innovatie. Het inperken ervan zal dus gevolgen hebben voor het aantal nieuwe geneesmiddelen dat de patiënt bereikt. Ook zal het een negatief signaal afgeven naar andere kennisintensieve sectoren die investeren in Nederland.

De derde maatregel – inzet van magistrale bereidingen – hebben wij ook al eerder besproken.10 Bereidingen kunnen medisch maatwerk bieden en vormen dus een waardevolle aanvulling op geregistreerde geneesmiddelen. Ze zijn echter niet bedoeld om geregistreerde producten te vervangen. Dat idee is onwenselijk voor patiënten, innovatie en het vestigingsklimaat.

Vestigingsklimaat

De Pharmaceutical Committee van AmCham roept dan ook op tot waakzaamheid. Het ingezette geneesmiddelenbeleid kan op korte termijn wellicht voor besparingen zorgen, maar op de middellange en lange termijn zal het Nederland onaantrekkelijker maken voor farmaceutische bedrijven.

Bedrijven die momenteel in Nederland actief zijn of die overwegen zich in Nederland te vestigen, zullen immers ontmoedigd worden door een geneesmiddelenbeleid dat het minder nauw neemt met de bescherming en beloning van innovatie. Bovendien is het een verkeerd signaal naar andere topsectoren in Nederland, welke gezamenlijk goed zijn voor een kwart van het Nederlandse bruto binnenlands product. Deze sectoren zijn immers allen zeer kennisintensief en dus gebaat bij waardering van innovatie.11

Prijsdiscussie

Wij hebben begrip voor discussies over prijzen van geneesmiddelen, maar we roepen daarbij op tot maatregelen die betaalbaarheid en innovatie combineren. Veelal voegen bedrijven daarbij al de daad bij het woord. Voorbeelden zijn investeringen in doelmatig gebruik en diagnostica, het verbeteren van therapietrouw, inzet van nieuwe prijsmodellen en brede toepassing van nationale registers om behandelresultaten te meten. Zo werken we toe naar betaling op basis van behandelresultaat, hetgeen perfect aansluit bij de trend van behandeling op maat.

Vanuit de farmaceutische industrie – individuele lidbedrijven, de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, HollandBIO en de Pharmaceutical Committee van AmCham – is geregeld een handreiking gedaan naar andere partijen om gezamenlijk te werken aan een bredere inzet van bovenstaande instrumenten. Wij vragen partijen om deze uitnodiging tot een dialoog te accepteren om de Nederlandse zorg zo gezamenlijk betaalbaar én innovatief te houden.

 

Gepubliceerd: 5 februari 2019
Door: Pharmaceutical Committee AmCham.
Michel van Agthoven, Voorzitter, Pharmaceutical Committee American Chamber of Commerce (AmCham) / Janssen, Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson.
Ad Antonisse, Vice-voorzitter, Pharmaceutical Committee American Chamber of Commerce (AmCham) / AstraZeneca.

 

Referenties:
  1. NRC, “Minister Bruins: we kunnen maar kleine stapjes zetten bij grote farmaceuten”, 15 januari 2019, https://www.nrc.nl/nieuws/2019/01/15/minister-bruins-we-kunnen-maar-kleine-stapjes-zetten-bij-de-grote-farmaceuten-a3637998 
  2. De minister sprak zich eerder al uit voor een “kost plus benadering” bij de prijsstelling van geneesmiddelen. Een prijs wordt dan gebaseerd op investeringen in ontwikkeling en productie plus een winstmarge. Zie WNL op zondag, 21 oktober 2018, 12:25. Beschikbaar via https://www.npostart.nl/wnl-op-zondag/21-10-2018/POW_03914552  

    Over de aanpassing van patentbescherming zei minister Bruins eerder al eens: “mijn ambtsvoorganger heeft al ingezet op onderzoek naar de voors en tegens van het patentsysteem en beschermingscertificaten van geneesmiddelen en ik wil hierop doorpakken, want het moet de industrie wel duidelijk zijn dat bij absurd hoge prijzen de overheidskant zijn verantwoordelijkheid zal pakken om de spelregels aan te passen.” Tweede Kamer, vergaderjaar 2017-2018, Kamerstuk 29477 nr. 456, gepubliceerd op 11 december 2017. 

    Over de inzet van magistrale bereidingen ter vervanging van geregistreerde producten zie minister Bruins onlangs het volgende: “Er is soms een medicijn wat redelijk goed zelf te maken is voor een ziekenhuis. Dat gebeurt vaak ook wel voor kleine groepen. Dat zou ook best voor grotere groepen kunnen, als het maar gaat om de eigen patiënten van het eigen ziekenhuis. Ik ben daar een groot voorstander van.” Het fragment is te beluisteren op https://evajinek.kro-ncrv.nl/fragmenten/wat-betekent-de-eerste-grote-brexit-buit-eigenlijk-voor-nederland; 10:42. 
  3. PWC, Economische Footprint Geneesmiddelensector, 30 mei 2017, pagina 17. 
  4. Dit bid book is te raadplegen via https://www.health-holland.com/internationalisation/bidbook 
  5. Health Holland, the Netherlands: Europe’s most attractive and innovative biopharmaceutical industry environment, pagina 5, https://www.health-holland.com/biopharma_bidbook_2018_3/4/  
  6. Voor een uitgebreidere beschrijving van dit business model, zie https://amcham.nl/goede-patentbescherming-onmisbaar-de-geneesmiddelensector  
  7. https://www2.deloitte.com/uk/en/pages/life-sciences-and-healthcare/articles/measuring-return-from-pharmaceutical-innovation.html;  
  8. Michael Hay et al., Clinical development success rates for investigational drugs. Nature Biotechnology 32, 1 (2014); 46.   
  9. https://amcham.nl/goede-patentbescherming-onmisbaar-de-geneesmiddelensector 
  10. https://www.amcham.nl/het-belang-van-registratie-de-geneesmiddelensector  
  11. Centraal Bureau voor Statistiek, “topsectoren goed voor een kwart van het BBP, 9 oktober 2018, https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2017/41/topsectoren-goed-voor-een-kwart-van-het-bbp.
Investment Climate for Pharmaceutical Companies in The Netherlands Under Pressure