Zonder Nieuwe Geneesmiddelen Geen Betere Zorg

Zonder Nieuwe Geneesmiddelen Geen Betere Zorg

De discussie over de kosten van geneesmiddelen is begrijpelijk, maar het ontbreekt aan nuance. Bovendien zit er een opvallende tegenstelling in alle pleidooien voor betere zorg aan de ene kant en alle tirades tegen de makers van nieuwe geneesmiddelen aan de andere kant.

Nederland heeft misschien wel de beste zorg ter wereld.1 De levensverwachting bij bijvoorbeeld HIV, hartaandoeningen en kanker is enorm gestegen. Als de zorg nog steeds op het niveau was van 1995, waren in Nederland inmiddels duizenden patiënten met HIV, kanker of hartaandoeningen niet meer in leven die dat vandaag de dag wel zijn.

In al deze gevallen zijn de verbeteringen grotendeels te danken aan nieuwe medicijnen. Van de toename van de levensverwachting in een dertigtal landen tussen 2000 en 2009, kwam ruim 70 procent op het conto van nieuwe medicijnen.2

Tegelijkertijd vormen medicijnen een bescheiden deel van het Nederlandse zorgbudget: ongeveer acht procent. Per hoofd van de bevolking kosten medicijnen ongeveer €360 per jaar. In Duitsland is dit ruim 650 euro3. Nederland zit ruim onder het Europese gemiddelde.4 In tegenstelling tot veel andere zorguitgaven zijn deze uitgaven bovendien relatief stabiel. De zorgkosten stegen de afgelopen tien jaar met 23 miljard euro; waarvan slechts 0,5 miljard euro voor rekening kwam van medicijnen. Dat is niet verwonderlijk: er komen nieuwe medicijnen bij, maar bij andere medicijnen verloopt het octrooi, dat leidt tot lagere kosten. Tot slot kunnen door medicijnen ook elders in en buiten de zorg besparingen worden gerealiseerd, bijvoorbeeld door een daling van het aantal ziekenhuisopnames en minder arbeidsverzuim van mantelzorgers.

Deze gezondheidswinst is natuurlijk niet in zijn geheel aan de geneesmiddelensector te danken. Er vindt immers veel belangrijk fundamenteel onderzoek plaats door of in samenwerking met academische centra. Maar het vertalen van onderzoeken in veilige en werkzame medicijnen is bij uitstek de expertise van de farmaceutische industrie. Zij beschikt immers over de benodigde kennis, ervaring, lange adem en de mogelijkheid om risicovolle investeringen te doen.

De gezondheidswinst als gevolg van medicijnen is steeds minder vaak het onderwerp van gesprek in Nederland. In plaats daarvan vernauwt de discussie zich tot de kosten van geneesmiddelen. En die eenzijdige focus resulteert in verregaande voorstellen, zoals het aanpassen van het octrooirecht en het terugdraaien van stimuleringsmaatregelen. De zorg en patiënten zijn daarbij niet gebaat.

Het juridisch beschermen van innovatie is gezien de grote investeringen die de geneesmiddelensector doet in onderzoek van belang. Het gaat om aanmerkelijk grotere bedragen dan bijvoorbeeld de auto-, luchtvaart- of softwareindustrie, zowel absoluut (het totale onderzoeksbudget) als relatief (het percentage van de omzet dat naar onderzoek gaat).5 Bovendien ligt het risico van investeringen vrijwel nergens zo hoog als bij de ontwikkelaars van nieuwe geneesmiddelen.6 Het overgrote merendeel van de medicijnen in ontwikkeling haalt uiteindelijk de markt niet, vaak nadat al jaren fors is geïnvesteerd in onderzoeksprogramma’s.

Dergelijke grote en risicovolle investeringen zijn noodzakelijk voor nieuwe medicijnen, maar worden voor private investeerders (zoals onze pensioenfondsen) een stuk minder interessant als er bij een succesvolle ontwikkeling een kortere terugverdientijd is voor medicijnen.

Ook stimuleringsmaatregelen zijn belangrijk. Neem bijvoorbeeld de maatregelen die bedrijven stimuleren medicijnen te ontwikkelen voor zeldzame ziektes. In alle jaren vóór instelling van deze maatregelen (in 2000) waren welgeteld acht van deze zogeheten weesgeneesmiddelen ontwikkeld.7 Alleen al in het voorgaande kalenderjaar stond de teller op 14.8 Ook stimuleringsmaatregelen om meer medicijnen te registreren voor gebruik bij kinderen hebben een groot effect gehad.9

Het is begrijpelijk dat overheden kritisch kijken naar de prijs van een medicijn. Maar dit kan ook op een bredere manier dan nu gebeurt. Investeer in doelmatig gebruik, het verbeteren van therapietrouw, de inzet van diagnostica, preventie en nieuwe prijsmodellen. Nationale registraties kunnen hierbij helpen omdat daarmee de behandelresultaten van medicijnen beter inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Dat opent de deur voor betaling voor behandelresultaat in plaats van betaling voor behandeling. En dat sluit perfect aan op de trend van behandeling op maat.

Wij willen als Amerikaanse geneesmiddelenbedrijven graag bijdragen aan betaalbare farmaceutische zorg op hoog niveau, samen met alle andere partijen die daarbij betrokken zijn. Daarbij is het nodig en zinvol om de fixatie op kosten te verbreden naar gezondheidswinsten van medicijnen én gedeelde ambities. Kortom, praat met ons, niet over ons.

Gepubliceerd: 21 november 2017
Door: AmCham Pharmaceutical Committee
Michel van Agthoven, voorzitter Pharmaceutical Committee American Chamber of Commerce (AmCham), werkzaam bij Janssen, Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson.
Ad Antonisse, vice-voorzitter Pharmaceutical Committee American Chamber of Commerce (AmCham), werkzaam bij AstraZeneca.
 

References

1. In de Euro Health Consumer Index 2016 stond Nederland bovenaan. Sinds de Index in 2005 van start ging, stond Nederland altijd in de top-3. Zie, Arne Bjornberg, Euro Health Consumer Index 2016, Health Powerhouse, 30 januari 2017, pagina 7-8

2. Frank Lichtenberg. Pharmaceutical innovation and longevity growth in 30 developing and high-income countries, 2000-2009. Health Policy Technol. 2014;3:36–58.

3. https://www.trouw.nl/home/nederland-geeft-minder-uit-aan-medicijnen~ab41a1e8/ (geraadpleegd 15 november 2017).

4. OECD, Health at Glance 2016: Europe, pagina 121.

5. The EU R&D Scorecard 2016, http://iri.jrc.ec.europa.eu/scoreboard16.html, 55.

6. De New York University heeft per sector de zogeheten ‘beta’ berekend, het risico van een investering in vergelijking met het gemiddelde van de hele markt. Daarbij komt onderzoek naar medicijnen als een van de meest risicovolle investeren uit de bus. De hele lijst is te vinden op de website pages.stern.nyu.edu/~adamodar/pc/datasets/betaEurope.xls.

7. E Tambuyzer. Rare diseases, orphan drugs and their regulation: questions and misconceptions. Nature Reviews Drug Discovery 2010:9, 921.

8. EMA, Orphan Medicines Figures 2000-2016, http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Other/2015/04/WC500185766.pdf.

9. https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/files/paediatrics/docs/2017_childrensmedicines_report_en.pdf, pagina 4